
Battle In A Hiding Place
A true story
Author: Lee Thao 2023

Tsamrog Gaum Tsovrog
Neejneeg muaj tseeb
Tus sau: Nyiajlis Thoj 2023
Phom usthis yog rab phom uas muaj 5 lub mostwv. Tua ib teg gaug ib teg.
Phom yimteg yog rab phom uas muaj yim lub mostxwv.
Tuam phom log thoob yog rab phom uas muaj lub samzawm kheej keej li lub log.
Xyoo 1969, cov yeej (khaib) ib txheebtsam lus zos Hav Txivnqos (Hei Tongkhau) pheej raug tua ua ntu zus. Yogli cov pojniam menyuam thiaj tau mus gaum tsovrog ze havzoov havtsuag. Peb cov Hmoob Thoj gaum ntawm ib co pov roob ntawm lub taw roob loj. Hos cov neejtsa Hmoob Vaj hla peb mus ib ntus rau sab roob nraud lawm. Zajlus no yov tham txog tsamrog uas tau raug tshwmsim ntawm qhov chaw gaum tsovrog. Hmo uas yov muaj kev sib tua, ze kajntuj, thiab thaum kajntug tau tshwm li nram no.
Hmo uas yov raug tua, cov nyuj ras thiab peb ua neeb. Thaum cov nyuj khiav vigvoog rau ub rau no, cov laus sib tham zomzaws tias dab los nrhiav nyuj rau yawmtxiv Toojxeeb Vaj vim lub caij ntawd cov neejtsa Hmoob Vaj tabtom pam yawmtxiv Toojxeeb. Sawvdaws ruaj siab tias Nyablaj tsis tuaj ze rau qhov chaw gaum rog ntawd. Peb tseem ua ib thaj neeb txog tag hmo thiab tsis nco xauj sab nraud li. Nyablaj twb los kiag ntawm peb kwjtse thiab muab tus pojqaib puag qe lov ncajdab thiab nqa khiav lawm.
Ze kajntug, phom loj thiab phom me nrov tim cov yeej. Peb mam tawm mus saib. Mostxwv hluataws ya liab voj thiab pom loj nrov deeg pes gaws. Thaum ntawd Txiv Woovvaj pom ib co neeg, nws thiaj txav zog mus ze thiab nug seb lawv yog leej twg. Tomqab cov neeg ntawd tsis teb nws, nws thiaj pom thiab paub tias lawv yog Nyablaj. Nws rov loo los hauv tsev thiab coj nws zag niamtub nrhiav rau nram kwjha. Txiv Woovvaj tus dev tsem ua hav ntajvos. Thaum no, peb paub tias txiv Woovvaj lawv khiav lawm. Yogli, peb thiaj xuas kab dub khiav lawv qab. Txog nram tij Caivmuas lub tsev teb, nws tso tau ib rab phom usthis rau nrad. Peb thiaj nqa nws rab phom thiab nce rau sab tawtoj tim ub. Thaum peb nce txog ib ntatoj, lub ntuj kajlug thiab peb pom kev tseeb. Sawvdaws los sib sau thiab tig rov saib tim zos gaum rog.
Kajntug lawm tiag, cov neeg thiaj tuaj sib nrhiav li nram no. Peb hnov cov neejtsa Hmoob Vaj uas tuaj sab roob tom ub tuaj nthe thiab qw. Phom nrov ua zaj pem tawtoj tuaj rau lawv hauv lub dawm. Lawv thiaj tua ua zaj thiab sib nrhav mus rau cov Nyablaj. Cov tua sib nrhav yog lawv siv cov phom yimteg tua cov haupaus ntoo loj uas wim li Nyablaj gaum sab tod. Nyablaj ib lub foob tawg thiab wim li yog lawv tua mus raug lub foob pob ntawd. Tsis ntev, cov Nyablaj cia tsis tua lawv lawm. Lawv thiaj tawm khiav weeroob rov mus tsev. Tib lub caij ntawd, peb cov nyob tim havzoov pom ib co Nyablaj uas nyob saum lub povroob ntawd peb qaumtsev xuas tuam phom log thoob txais lawv. Peb thiaj muab tij Caivmuas rab phom usthis xa ob phom rau cov Nyablaj ntawd. Vim peb nyob deb lawm, jhe peb tua tsis raug lawv thiab xyov lawv puas hnov peb ob lub mostxwv ya. Thaum cov neejtsa Hmoob Vaj tabtom khiav, yij Xaivnus nroos tias, “Raug kuv lawm lauj.” Yij Vammab tus uas yog nws tus tij cug kiag nrobqaum ev. Yij Xaivnus xaub hluav thiab tsis tuav nws tij. Yogli, nws tij thiaj tso plua nws thiab khiav mus lawm. Lawv los sau cov pojniam menyuam mus gaum thiab tso yawmtxiv Toojxeeb dai cuv cia hauv tsev. Thaum cov suab phom jiag tas, cov Nyablaj pem taw roob thiaj tawm los. Peb cov nyob tim havzoov pom Nyablaj kwv 3 tug neeg. Peb jeeg tias cov ntawd yog cov uas raug tuag. Tsis ntev kiag ntawd, peb hnov phom nrov tim lub pov roob uas nyob ncaujke mus rau lub zos laus thiab pom ib tug neeg dhia dawb lias ncig roob lees. Sijhawn ntawd yog txiv Toojnchai lawv los tim zos laus los mus rau pem zos gaum tsovrog. Lawv xub pom tus Nyablaj dhia saum ncov roob, lawv thiaj tib tsaug tua. Lawv pw loo hauv pem teb, tiamsis lawv tsis pom tus Nyablaj uas nyob ze lawv. Tus ntawd thiaj tib pom rau tijlaug Txoovyig hauvpliaj. Txiv Tooj lawv tig saib thiab pom ib kab jhav ntawm tijlaug Txoovyig taubhau ces lawv cia chaub laug nqe hav thiab rov mus rau tim zos laus lawm.
Yav tas los, Nyablaj tuaj tua tej yeej tas ces kajntug lawv kuj rov qab lawm, tiamsis zaum no cov Nyablaj ua txawv. Lawv los hauv tej zos thiab tos tua cov tub rog uas rov los cuag cov pojniam menyuam. Sawvdaws xav tias nws yuav zoo li yav tas es sawvdaws thiaj tsis nco ras txog Nyablaj. Txawm Nyablaj phoom cov nyuj khiav ntigntwg los cov laus tseem muab liam rau dab. Kev tsovrog zoo li tus tubsab uas nyiag tsis pub koj paub thiab tua tsis pub koj pom. Phom cia li nrov thiab neeg cia raug tuag. Tus laus, tus hlua, thiab tus menyuam yaus zoo li kuv los yeej dhuav txoj kev ua rog: wub txoj kev sib tua. Tsimnyog sawvdaws nrhiav kev thajyeeb thiab txoj kev sov siab rau lub qab ntuj no.